Afty – czym są i jak sobie z nimi radzić?
Zdrowa jama ustna to nie tylko śnieżnobiały uśmiech, ale przede wszystkim komfort życia. Afty w jamie ustnej to jeden z najczęstszych problemów, z którym spotykają się nawet osoby, dbające o nienaganną higienę. Choć nie są groźne, mogą być bardzo uciążliwe, powodując ból i dyskomfort. Dowiedz się, czym dokładnie są afty, jakie są ich przyczyny oraz jak skutecznie je leczyć i im zapobiegać.
Afta — co to jest?
Afty to niewielkie, bolesne nadżerki błony śluzowej jamy ustnej. Najczęściej pojawiają się na wewnętrznej stronie policzków, warg, podjęzykowo lub na podniebieniu. Przybierają postać okrągłych lub owalnych zmian o białawym lub żółtawym nalocie, otoczonych czerwoną obwódką. Chociaż nie są zakaźne, ich obecność może być bardzo dokuczliwa, szczególnie podczas jedzenia, picia czy mówienia. Objawy, takie jak pieczenie, ból czy uczucie dyskomfortu, mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni.
Od czego robią się afty?
Przyczyny powstawania aft nie zawsze są jednoznaczne, ponieważ ich pojawienie się może wynikać z różnych czynników. Często są one spowodowane niedoborami witamin i minerałów, takich jak witaminy z grupy B, żelazo, kwas foliowy czy cynk, których brak prowadzi do osłabienia błony śluzowej jamy ustnej. Kolejnym czynnikiem jest długotrwały stres i jego konsekwencja — osłabiona odporność. Wówczas organizm staje się bardziej podatny na stany zapalne i infekcje. Niepozorne uszkodzenia mechaniczne, takie jak przygryzienie policzka, otarcia spowodowane aparatami ortodontycznymi, czy używanie zbyt twardej szczoteczki do zębów, mogą skutkować powstawaniem bolesnych nadżerek. Alergie pokarmowe, np. na orzechy, cytrusy, ostre przyprawy czy czekoladę, są dodatkowym czynnikiem obciążającym. Ekspozycja na którykolwiek z tych produktów może prowadzić do powstawania aft. W niektórych przypadkach afty mogą być objawem chorób ogólnoustrojowych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia czy zaburzenia hormonalne. U części pacjentów powstawanie aft jest uwarunkowane genetycznie.
Jak pozbyć się afty?
Leczenie aft zależy od ich nasilenia i przyczyny. Ze względu na ich uciążliwy charakter, skupiamy się przede wszystkim na łagodzeniu bólui przyspieszaniu procesu gojenia. W przypadku drobnych zmian skuteczne mogą okazać się domowe sposoby. Napary ziołowe, na przykład z szałwii czy rumianku, działają przeciwzapalnie i łagodząco. Możemy je stosować do przemywania jamy ustnej. Płukanka z wody z solą może sprawiać ból, jednak pomaga zahamować rozwój bakterii, dzięki czemu skutecznie przyspieszy gojenie się aft i zapobiegnie ich namnażaniu. Jeśli chodzi o rozwiązania apteczne, to dostępne są żele i płyny, które tworzą barierę ochronną na zmianie i zmniejszają dyskomfort. Pomocne mogą być także płukanki z chlorheksydyną, która działa przeciwbakteryjnie i przyspiesza gojenie zmian, nie powodując dyskomfortu. Stosowanie miejscowe mleczka magnezowego może dodatkowo łagodzić ból i chronić zmiany przed podrażnieniem.
Warto także zwrócić uwagę na zmianę diety. W okresie występowania afty polecamy unikać ostrych i kwaśnych pokarmów, ponieważ ich spożywanie zaogni stan zapalny. Ze względu na ból, jaki powodują na uszkodzonej śluzówce, odstawienie takich dań nie powinno stanowić problemu. Jeśli afty występują regularnie lub są bardzo bolesne, warto skonsultować się z lekarzem stomatologiem lub specjalistą, aby wykluczyć poważniejsze problemy zdrowotne. Jednak najlepszym sposobem na walkę z aftami jest zapobieganie ich powstawaniu.
Profilaktyka aft
Bonding jest polecany w przypadku drobnych defektów estetycznych, takich jak przebarwienia, niewielkie uszkodzenia mechaniczne czy chęć poprawy proporcji zębów. Sprawdza się także jako sposób na zamknięcie diastemy. Nie jest jednak zalecany w przypadku ciężkich wad zgryzu, nieleczonej próchnicy, chorób dziąseł czy bruksizmu, ponieważ te przypadłości mogą wpłynąć na trwałość efektów zabiegu. Warto także wykluczyć alergię na materiały stosowane podczas zabiegu. Licówki lepiej sprawdzą się u pacjentów z poważniejszymi problemami estetycznymi, ponieważ są kompleksowym i bardziej trwałym rozwiązaniem.
Wpływ bondingu na zęby i jamę ustną
Kluczem do zapobiegania powstawaniu aft jest dbałość o higienę jamy ustnej. Regularne używanie szczoteczki sonicznej o delikatnym włosiu, stosowanie odpowiednich kosmetyków, oraz doczyszczanie przestrzeni międzyzębowych irygatorem — to podstawowe filary zdrowia.
Świetnym pomysłem będzie wprowadzenie do diety pokarmów, bogatych w witaminy B12, C, żelazo i cynk. Pozwoli to wzmocnić odporność i uzupełnić niedobory. Kluczowy jest także odpowiedni stopień nawodnienia. Warto unikać nadmiernego stresu i nie dopuszczać do przemęczenia organizmu. Odpowiednia ilość snu, odpoczynek, aktywność fizyczna i świeże powietrze są w tym procesie niezbędne. Jeżeli masz swoje ulubione techniki relaksacyjne — nie zapominaj z nich korzystać! Należy unikać urazów mechanicznych poprzez delikatne szczotkowanie zębów i dopasowanie protez lub aparatów ortodontycznych, aby nie podrażniać błony śluzowej. Pamiętaj, aby używać delikatnych, ale skutecznych rozwiązań. Zdrowie jamy ustnej wpływa na cały organizm – warto o nie dbać każdego dnia.
