Paradontoza – objawy, leczenie i skuteczne sposoby zapobiegania

Paradontoza – cichy wróg Twoich zębów. Objawy, przyczyny i skuteczne sposoby leczenia

Paradontoza, znana również jako zapalenie przyzębia (periodontitis), to jedno z najczęstszych i najbardziej podstępnych schorzeń jamy ustnej. Zaczyna się niewinnie – od lekkiego krwawienia dziąseł czy nieprzyjemnego zapachu z ust. Z czasem może jednak doprowadzić do czegoś znacznie poważniejszego: zaniku kości, rozchwiania zębów, a nawet ich całkowitej utraty. Co gorsza – wiele osób przez lata nie wie, że choruje.

W tym artykule wyjaśniamy, co to jest paradontoza, jakie są jej przyczyny i objawy, czy paradontoza jest zaraźliwa lub dziedziczna, oraz jak skutecznie ją leczyć i jej zapobiegać. Jeśli chcesz wiedzieć, czy paradontoza boli, jak ją rozpoznać i co zrobić, by nie stracić zębów – czytaj dalej.

Spis treści

• Paradontoza – co to takiego?
• Paradontoza – przyczyny, które ją wywołują
• Paradontoza – objawy, których nie możesz ignorować
• Agresywne zapalenie przyzębia – kiedy choroba postępuje błyskawicznie
• Czy paradontoza jest zaraźliwa? Fakty i mity
• Jak leczyć paradontozę? Skuteczne metody leczenia
• 3 skuteczne sposoby na paradontozę
• Produkty do higieny jamy ustnej pomocne w walce z paradontozą
• Jak zapobiegać chorobom przyzębia?
• Nieleczona paradontoza – do czego może prowadzić?

Paradontoza, a właściwie zaawansowane stadium zapalenia przyzębia, to przewlekła infekcja bakteryjna, która atakuje struktury podtrzymujące zęby – dziąsła, ozębną, kości wyrostka zębodołowego i cement korzeniowy. To nie tylko choroba dziąseł – to choroba całego systemu, który trzyma nasze zęby na miejscu. W zaawansowanej formie paradontoza przypomina „żywą ranę” wewnątrz jamy ustnej.

Choroba przyzębia rozwija się stopniowo – najpierw jako zapalenie dziąseł, a potem przechodzi w przewlekłe lub agresywne zapalenie przyzębia, niszcząc tkanki, a nawet kość. W skrajnych przypadkach może prowadzić do wypadania całkowicie zdrowych zębów. Co gorsza – raz uszkodzone struktury przyzębia nie regenerują się samoistnie, dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i leczenie.

Główna przyczyna paradontozy to bakterie bytujące w płytce nazębnej. Bakterie gromadzą się zarówno nad, jak i pod linią dziąseł, tworząc miękką płytkę nazębną. Bakterie wytwarzają drażniące dziąsła substancje, które wywołują stan zapalny. Z czasem, jeśli nie zostanie usunięta, płytka twardnieje i przekształca się w kamień nazębny, który mocno przyczepia się do powierzchni zębów i zaczyna narastać coraz głębiej pod dziąsłami, tworząc tzw. kieszonki dziąsłowe. To tam rozwija się infekcja, która niszczy tkanki i kości. W efekcie dziąsła zaczynają się cofać, zęby tracą stabilność, a w końcu wypadają.

Ale bakterie to tylko część problemu. Równie ważna jest odporność organizmu – jeśli jest osłabiona, np. z powodu chorób przewlekłych, stresu lub stosowania niektórych leków, organizm ma znacznie mniejsze szanse na walkę z infekcją przyzębia.

Na rozwój zapalenia przyzębia wpływa także wiele innych czynników: zła higiena jamy ustnej, palenie papierosów, stres, niektóre leki (np. immunosupresyjne, przeciwdrgawkowe), zmiany hormonalne, cukrzyca, wady zgryzu, a nawet czynniki genetyczne. Niektóre osoby dziedziczą większą podatność na paradontozę, co oznacza, że mimo dobrej higieny, mogą i tak zachorować. Czy paradontoza jest dziedziczna? – tak, w części przypadków może być uwarunkowana genetycznie.

Paradontoza rozwija się powoli i często bezboleśnie – to właśnie dlatego wielu pacjentów bagatelizuje jej pierwsze sygnały. Czy paradontoza boli? Na początku zwykle nie. Początkowe objawy paradontozy to delikatna tkliwość dziąseł, lekka wrażliwość na dotyk, a czasem krwawienie podczas szczotkowania lub gryzienia twardszych pokarmów. Do tego może dojść nieprzyjemny zapach z ust, którego często nie czuje sam pacjent, a także subtelne zmiany w wyglądzie dziąseł – zaczerwienienie, obrzęk i stopniowe „odsłanianie się” szyjek zębowych, czyli tzw. recesja dziąseł.

Z czasem objawy paradontozy przybierają na sile. Dziąsła stają się rozpulchnione, mogą boleć przy dotyku lub jedzeniu, a zęby zaczynają się ruszać. To efekt utraty kości, która – choć niewidoczna – stopniowo cofa się, osłabiając fundamenty dla zębów. W skrajnych przypadkach widać już prawie cały korzeń zęba. Zmiany ropne, „przemieszczanie się” zębów czy ich rotacja to już objawy zaawansowanej postaci choroby przyzębia. Jeśli nic z tym nie zrobimy – zęby mogą samoistnie wypaść lub konieczne będzie ich usunięcie przez stomatologa.

Paradontoza to choroba bakteryjna – a skoro bakterie są zaraźliwe, nasuwa się pytanie: czy paradontoza może przenosić się z jednej osoby na drugą? Odpowiedź brzmi: tak, ale nie w sposób, w jaki przenoszą się np. wirusy grypy. Do zakażenia może dojść poprzez kontakt ze śliną osoby chorej, na przykład podczas pocałunku, wspólnego picia z tej samej butelki, jedzenia tymi samymi sztućcami czy nawet przez użycie tej samej szczoteczki do zębów. Ryzyko przeniesienia istnieje, ale sama obecność bakterii nie oznacza, że choroba się rozwinie.

To, czy u danej osoby rozwinie się zapalenie przyzębia, zależy głównie od higieny jamy ustnej oraz odporności organizmu. Kluczową rolę odgrywa również genetyka. Badania potwierdzają, że niektóre osoby są genetycznie bardziej podatne na paradontozę – szczególnie w przypadku agresywnej postaci choroby, która może występować rodzinnie. Dlatego jeśli bliscy zmagali się z wypadaniem zębów lub poważnymi problemami dziąseł, warto regularnie kontrolować stan przyzębia u periodontologa, nawet jeśli nie występują żadne niepokojące objawy.

Leczenie paradontozy zawsze zaczyna się od podstaw: dokładnej higieny jamy ustnej. Codzienne szczotkowanie zębów, czyszczenie przestrzeni międzyzębowych i używanie płukanek antybakteryjnych to absolutna konieczność. Nawet najlepsze zabiegi stomatologiczne nie przyniosą trwałego efektu, jeśli pacjent sam nie zadba o higienę. Niestety, wielu pacjentów błędnie zakłada, że po jednej wizycie u dentysty problem zniknie – a paradontoza to choroba, z którą trzeba walczyć codziennie.

Kolejnym krokiem jest profesjonalne usunięcie kamienia nazębnego – zarówno nad-, jak i poddziąsłowego. W zależności od stopnia zaawansowania choroby dentysta może wykonać skaling ultradźwiękowy, kiretaż zamknięty lub – przy głębszych kieszonkach – zabieg chirurgiczny z odsłonięciem przyzębia. Po oczyszczeniu zębów z nalotów lekarz poleruje ich powierzchnię i zabezpiecza ją preparatami z fluorem.

W przypadku zaawansowanych zmian, szczególnie gdy obecne są objawy infekcji bakteryjnej, może być konieczne wdrożenie antybiotykoterapii. Najczęściej stosuje się kombinację metronidazolu i amoksycyliny, jednak idealnie dobrana terapia powinna bazować na badaniu mikrobiologicznym (antybiogramie). Leki mają za zadanie wyeliminować bakterie z kieszonek dziąsłowych, ale są tylko wsparciem, a nie podstawą leczenia.

Czy paradontozę można całkowicie wyleczyć? To zależy od stadium choroby. Wczesne zapalenie dziąseł można cofnąć całkowicie w kilka tygodni. Zaawansowana paradontoza wymaga długotrwałego leczenia i stałego nadzoru, a zniszczonych tkanek (np. kości) nie da się już całkowicie odbudować. Dlatego tak ważne jest, by reagować jak najwcześniej.

W leczeniu paradontozy ogromną rolę odgrywają odpowiednie produkty do higieny jamy ustnej. Warto sięgnąć po specjalistyczne pasty, żele i płyny, które nie tylko oczyszczają, ale także działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Pasta na paradontozę powinna zawierać składniki łagodzące stany zapalne i wspomagające regenerację dziąseł – np. chlorheksydynę, aloes, kwas hialuronowy, olejek z drzewa herbacianego. Popularne pasty do zębów na paradontozę często mają też działanie przeciwkrwotoczne i przeciwbakteryjne. Warto wybierać pasty bez SLS, które nie podrażniają śluzówki. Na rynku są też dostępne pasty z probiotykami, które stymulują lokalny układ odpornościowy w jamie ustnej i w ten sposób pomagają utrzymać równowagę mikrobioty.

Żele na paradontozę to skuteczne wsparcie przy bólu, obrzęku i stanach zapalnych dziąseł. Nakłada się je bezpośrednio na chore miejsca – działają miejscowo i szybko łagodzą objawy. Dobrze sprawdzają się preparaty z chlorheksydyną, kwasem hialuronowym, a także żele z dodatkiem ziół, np. oczar wirginijski, rumianek, nagietek, szałwia czy też z olejkiem goździkowym.

Nie można zapominać o płynach do płukania jamy ustnej – najlepiej takich, które zawierają substancje bakteriobójcze (np. CPC, chlorheksydynę), ale są pozbawione alkoholu. Wspomagają oczyszczanie kieszonek dziąsłowych i redukują ilość bakterii w jamie ustnej.

Zapobieganie, czyli profilaktyka paradontozy to najskuteczniejsza strategia walki z chorobami przyzębia. Oto konkretne, sprawdzone sposoby, dzięki którym zadbasz o zdrowe dziąsła:

• Szczotkuj zęby minimum 2 razy dziennie – najlepiej przez co najmniej 2 minuty. Szczoteczka soniczna to świetna inwestycja – usuwa znacznie więcej płytki nazębnej niż manualna, zapewniając wyższy poziom higieny.

·        Czyść przestrzenie międzyzębowe – używaj nici dentystycznej, szczoteczek międzyzębowych lub irygatora. To właśnie tam zaczyna się wiele infekcji przyzębia.

• Używaj płynów do płukania ust – najlepiej bez alkoholu.
• Regularnie odwiedzaj dentystę – minimum 2 razy w roku. Profesjonalne usunięcie kamienia to podstawa zdrowia dziąseł.
• Rzuć palenie – nikotyna osłabia dziąsła i zmniejsza zdolność tkanek do regeneracji.
• Zadbaj o dietę przeciwzapalną bogatą w witaminy C, D, A, E, kwasy omega-3, błonnik oraz polifenole – odżywione dziąsła są mniej podatne na stan zapalny.
• Dbaj o sen, redukuj stres i wzmacniaj odporność – zdrowy organizm skuteczniej broni się przed bakteriami przyzębia.

Paradontoza to nie tylko problem estetyczny i stomatologiczny. Nieleczona wpływa na cały organizm, zwiększając ryzyko wielu poważnych chorób ogólnoustrojowych. Oto co może się wydarzyć, jeśli zignorujesz objawy zapalenia przyzębia:

• Utrata zębów – rozchwianie i wypadanie zębów to bezpośredni skutek utraty kości i tkanek podtrzymujących ząb.
• Zwiększone ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera – przewlekły stan zapalny może wpływać na funkcjonowanie mózgu.
• Wyższe ryzyko chorób serca – m.in. miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawału i udaru mózgu.
• Częstsze występowanie nadciśnienia tętniczego – stan zapalny może wpływać na elastyczność naczyń krwionośnych.
• Powikłania ciążowe – kobiety z nieleczoną paradontozą częściej rodzą przedwcześnie i dzieci z niską masą urodzeniową.
• Wzrost ryzyka niektórych nowotworów – długotrwała obecność bakterii i stanu zapalnego może sprzyjać rozwojowi chorób onkologicznych.
• Obciążenie układu odpornościowego – przewlekłe zapalenie w jamie ustnej to stały bodziec immunologiczny, który może osłabiać organizm.